Powierzchnia biologicznie czynna jest wskaźnikiem, który obok intensywności zabudowy ma kluczowy wpływ na chłonność terenu. Ma ona swoją definicję w rozporządzeniu w sprawie Warunków Technicznych. Jest ujęta w par. 3 pkt. 22 o następującym brzmieniu (powierzchnia biologicznie czynna definicja):
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o terenie biologicznie czynnym – należy przez to rozumieć:
Teren o nawierzchni urządzonej w sposób zapewniający naturalną wegetację roślin i retencję wód opadowych (oznaczony na rysunku jako A), a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią oraz innych powierzchni zapewniających naturalną wegetację roślin, o powierzchni nie mniejszej niż 10 m² (B), oraz wodę powierzchniową na tym terenie (C).

To co warto dodać to:

1. Do terenu oznaczonego w powyższej definicji jako A czasem zaliczyć można także powierzchnie oznaczone jako D, E oraz F. Z racji jednak, że nie jest to jasno opisane w definicji, interpretacje urzędników są różne. Zalecamy więc ostrożność.
2. Do powierzchni biologicznie czynnej będącymi wodami powierzchniowymi C zaliczyć można stawy z naturalnym dnem. Nie zaliczamy do nich jednak basenów z utwardzonym dnem.
   W decyzjach o warunkach zabudowy (zwanych potocznie WZ) jest to definicja obowiązująca, ponieważ decyzje WZ nie definiują powierzchni biologicznie czynnej. Stosować się należy zatem do tej z ww. rozporządzenia. Inaczej jest w przypadku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Większość nowo tworzonych planów posiada własne definicje, które niejednokrotnie są rozbieżne z przepisami rozporządzenia. Studiując plany miejscowe warto zwrócić uwagę na poniższe kwestie:
3. Czy definicja porusza kwestie dachów/tarasów zielonych, tj. czy musimy automatycznie wykluczać je z powierzchni biologicznie czynnej (B),
4. Czy dopuszczalne jest bilansowanie miejsc postojowych pokrytych tzw. ekokratą jako powierzchni biologicznie czynnej (D) oraz w jakim procencie,
5. Czy dopuszczalne jest bilansowanie dojść oraz dojazdów pokrytych tzw. ekokratą jako powierzchni biologicznie czynnej oraz w jakim procencie (E),
6. Czy dopuszczalne jest traktowanie jako powierzchni biologicznie czynnej trawników na garażach (B), bądź pod nadwieszeniami lub daszkami (F)
   
   Na dziś, w nawiązaniu do naszego szkicu najczęściej stosuje się następujące interpretacje dotyczące powierzchni biologicznie czynnej:
   A – powierzchnia biologicznie czynna w 100%
   B – powierzchnia biologicznie czynna w 50% (o ile jest większa niż 10 m²)
   C – powierzchnia biologicznie czynna w 100% (o ile mają naturalne podłoże)
   D – powierzchnia biologicznie czynna do 50% przy kratce betonowej i do 97% przy kratce PCV
   E – powierzchnia biologicznie czynna do 50% przy kratce betonowej i do 97% przy kratce PCV
   F – powierzchnia biologicznie czynna w 100%
   G – powierzchnia biologicznie czynna w 50% (o ile większa niż 10 m² i zapewnione nawodnienie)

Powierzchnia biologicznie czynna definicja MPZP i WZ

Z perspektywy architekta, im definicja w planie miejscowym jest bardziej precyzyjna, tym lepiej zarówno dla projektanta jak i inwestora. Daje to jasny obraz możliwości projektowych oraz pozwala jasno argumentować zamawiającemu projekt możliwości zabudowy działki. Pozwala to także uniknąć postanowień urzędowych skutkujących kosztownymi korektami w opracowaniach projektowych. Jeżeli np. w definicji jest napisane, że nie uznaje się za powierzchnię biologicznie czynną takiej, która jest zabudowana nad nią lub pod nią – zarówno powierzchniowo (daszki) bądź kubaturowo (garaże podziemne, nadwieszenia budynku) tak jak opisano to w pkt. 4, to mamy jasność co do naszych możliwości.

Jeżeli jednak cztery powyższe aspekty nie są poruszone w definicji planu miejscowego, to „teoretycznie” mamy tutaj pewną dowolność. Taką samą dowolność mamy także w przypadku projektów wykonywanych na podstawie WZ. Definicja z rozporządzenia nie porusza przytoczonych problemów. Słowo teoretycznie ma tu kluczowe znaczenie. W Polsce bowiem prawo jest jedno, ale interpretacje niektórych tematów (w tym podejście do terenów zielonych) mogą się różnić w zależności od starostwa rozpatrującego projekt.

Wpływ na chłonność działki

To, co może zrobić architekt na etapie opracowywania projektu, to zapoznać się dokładnie z zapisami planu miejscowego i wykorzystać każdą możliwą przestrzeń pod zabudowę tj. zaliczać do powierzchni biologicznie czynnej trawniki pod nadwieszeniami czy też na ekokratce. Absolutnie konieczne jest jednak uczciwe powiadomienie inwestora o związanych z tym ryzykach, a także ewentualnych kosztach korekt projektu. Zabieg taki może się udać, ale urząd może także odrzucić takie rozwiązanie. Dla inwestora także stanowi to pewien problem. Nie może bowiem oszacować precyzyjnie chłonności działki, co ma istotny związek z jej ceną zarówno w przypadku sprzedaży jak i kupna.

Najlepszym rozwiązaniem byłoby uszczegółowienie definicji przytoczonej w Rozporządzeniu o Warunkach Technicznych o powyższe kwestie. Ponadto w planach miejscowych definicje dotyczące terenów zielonych powinny powoływać się na tą w rozporządzeniu. Być może zostały one wprowadzone w planach miejscowych właśnie ze względu na zbyt małą precyzję w Warunkach Technicznych. Poza dążeniem do spójności prawa istotna jest także jego spójna interpretacja.

Powierzchnia biologicznie czynna na ścianie?

Na koniec, w ramach ciekawostki, warto wspomnieć o powierzchni oznaczonej literą G – czyli o zieleni na ścianach (wertykalna powierzchnia biologicznie czynna). Zgodnie z definicją powierzchni biologicznie czynnej z WT i zgodnie z opinią Małopolskiej Izby Architektów nr ZR 106 z dnia 21.01.2019 można uznać rozwiązanie umieszczenia powierzchni biologicznie czynnej na pionowych ścianach pod warunkiem zastosowania technologii zapewniającej systemowe rozwiązanie nawadniania ścian a powierzchnia minimalna takiego rozwiązania nie może być mniejsza niż 10 m². Należy jednak pamiętać, że powierzchnia biologicznie czynna ma na celu zbieranie wody deszczowej i zapobieganie zalewaniu terenu. W związku z powyższym polecamy wertykalne zielone ściany przede wszystkim do zwiększenia komfortu użytkowników budynku i obniżenia temperatury latem. W przypadku zaś bilansowania powierzchni biologicznie czynnej na ścianach, zalecamy indywidualne rozpatrywanie każdego przypadku.

mgr inż. arch. Jacek Jurkiewicz
Uprawnienia nr MA/098/19 w specjalności architektonicznej

Zobacz też:
Zielone dachy >
Zrównoważone budownictwo >