Zrównoważone budownictwo oczami architekta

Jakie trendy obecnie przeważają, jakie dobre przykłady zrównoważonego budownictwa możemy wskazać oraz jakie oszczędności płyną z zastosowania takich rozwiązań?

O tym wszystkim opowiada m.in. architekt Piotr Lewandowski na wykładzie, na który serdecznie zapraszamy razem z Interseroh Polska.

Powinniśmy pamiętać, że projektując i budując budynki, nie tylko mieszkaniowe, zawsze ingerujemy w środowisko. Spoczywa zatem na nas ogromna odpowiedzialność za przyszły wygląd krajobrazu, w jakim przyjdzie nam żyć.
Moim celem jest pokazanie, że ten negatywny wpływ na środowisko można minimalizować poprzez zastosowanie rozwiązań technicznych związanych z samym projektowaniem budynku, jak i jego najbliższego otoczenia.

arch. Piotr Lewandowski

Zrównoważone budownictwo – aspekty środowiskowe

Dbałość o środowisko naturalne często pojawia się w kontekście zrównoważonego rozwoju. Istnieje wiele aspektów, dzięki którym nowoczesne budownictwo zrównoważone wspiera zrównoważony rozwój i ma korzystny wpływ na środowisko naturalne. Zastosowanie odpowiednich proekologicznych technologii pozwala na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. Ma na to wpływ m.in. redukcja zużycia energii w budynku zrównoważonym, dobre parametry izolacyjne i inne elementy charakteryzujące budownictwo ekologiczne. W dobie odchodzenia od zależności od paliw kopalnych, kluczowe dla zrównoważonego rozwoju jest także wykorzystywanie źródeł energii odnawialnej. Powszechnie dostępne, nawet dla inwestorów indywidualnych są już ogniwa fotowoltaiczne, czy gruntowe pompy ciepła.

Redukcja zużycia energii w budynku zrównoważonym

Wspomniana wcześniej redukcja zużycia energii w budynku zrównoważonym jest kluczowa dla zrównoważonego budownictwa i zrównoważonego rozwoju. Jak można to osiągnąć? Przede wszystkim, należy zadbać o efektywne wykorzystanie energii. W uproszczeniu, zadaniem projektantów i architektów jest takie zaprojektowanie budynku, aby przy minimalnym zużyciu energii zapewnić maksymalnie komfortowe warunki cieplne. Aby uzyskać taki efekt należy zapewnić odpowiednią izolacyjność cieplną, szczelność budynku, wyeliminować mostki termiczne i doprowadzić do budynku możliwie najbardziej “zieloną” energię. Efektywność energetyczna budynku zrównoważonego zależy również od całego cyklu jego życia, nie tylko czasu jego docelowego funkcjonowania. Zaczynając od budowy budynku, przez jego utrzymanie i konserwację aż po rozbiórkę. Materiały budowlane przyjazne środowisku to nie tylko takie, które są pochodzenia naturalnego, ale też takie, które można z łatwością ponownie użyć lub przeznaczyć do recyklingu.

Jakie są trzy najlepsze zrównoważone rozwiązania dla nowopowstających budynków mieszkaniowych?

1. BIM (ang. Building Information Modeling)
   Dla nowoprojektowanych budynków najważniejsze jest całościowe, kompleksowe podejście. Zrozumienie potrzeb inwestora, dzisiejszych i przyszłych użytkowników a także kontekstu miejsca. Dlatego jako pierwsze rozwiązanie i pierwszy trik wskażę projektowanie, a właściwie modelowanie budynku w technologii BIM. Nasze biuro A8 Architektura pracuje w tej technologii od 2011 roku. Daje to ogromne możliwości jeśli chodzi o analizy budynku, dostosowanie do stron świata, sprawdzenie nasłonecznienia, oszacowania używanych materiałów oraz wiele innych możliwości. W ostatnich latach ta technologia doceniana jest także przez deweloperów, którzy widzą oszczędności i ułatwienia pojawiające się na etapie budowy i przez to zamawiają projekty modelowane w BIM. Technologia BIM z powodzeniem wspomaga projektowanie zrównoważone w architekturze.
2. Zagospodarowanie
   Niezwykle istotna jest też lokalizacja wybrana przez dewelopera oraz zagospodarowanie terenu. Budynek powinien powstawać tam, gdzie jest istniejąca lub możliwa dobudowy, niezbyt rozproszona infrastruktura. Mam tu na myśli zarówno drogi, komunikację miejską jak i instalacje. Zbytnie rozproszenie, rozlewanie się miast generuje duże koszty zarówno finansowe jak i dla środowiska. Jednocześnie, planując zagospodarowanie terenu, należy to robić z poszanowaniem krajobrazu. Zachowanie jak największych terenów biologicznie czynnych a także istniejących drzew jest kluczowe. Na tym etapie nie bez znaczenia jest też akustyka, szczególnie w przypadku budynków mieszkalnych. Przykładowo ukierunkowanie sypialni na zaciszne dziedzińce, zamiast na hałaśliwe ciągi komunikacyjne, wpływa korzystnie na zdrowie mieszkańców. Zrównoważony rozwój w budownictwie nie może odbywać się bez świadomego i odpowiedzialnego planowania przestrzennego.
3. Izolacja i wentylacja
   Dla charakterystyki energetycznej kluczowe znaczenie ma właściwe zaprojektowanie rozmiarów okien, izolacji termicznej, ochrony przeciwsłonecznej i unikanie mostków termicznych. Gdy się z tym uporamy, to okazuje się, że duże procentowo straty ciepła, bo wynoszące nawet 50%, powoduje wentylacja. Z tego powodu rekomendowanym rozwiązaniem jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, tak zwana rekuperacja. Pozwala ona w znacznym stopniu ograniczyć zużycie energii na ogrzewanie budynku zimą. Nierzadko eliminuje też potrzebę chłodzenia mieszkań latem. Dzięki temu możemy projektować ekologiczne, zrównoważone domy.

Jakie są trzy najlepsze zrównoważone rozwiązania zrównoważonego projektowania dla budynków już istniejących?

1. Zielone dachy
   To moje ulubione a nadal zbyt rzadko stosowane rozwiązanie. Zielony dach można zrobić zarówno na budynku nowym, jak i istniejącym przy okazji wymiany zniszczonego pokrycia – oczywiście, jeśli konstrukcja stropu na to pozwala. Zielone dachy dają ogromną ilość korzyści, szczególnie w mieście: produkcja tlenu, pochłanianie zanieczyszczeń, retencjonowanie wody, przestrzeń życiowa dla owadów, dobre tłumienie hałasu, obniżanie temperatury w mieście i inne. Obecnie, wiele miast europejskich dofinansowuje budowę zielonych dachów.
   Dowiedz się więcej: Zielone dachy – czym są i jakie korzyści niosą za sobą?
2. Termomodernizacja ścian i okien
   To podstawowa sprawa w istniejących budynkach. Docieplenie ścian zewnętrznych (nawet 20 cm izolacji), dachów (nawet 30 cm izolacji) bardzo zmniejsza straty ciepła. Przy ocieplaniu należy pamiętać o mostkach termicznych, szczególnie często występujących w rejonach balkonów. Tak samo istotna jest wymiana okien na trzyszybowe, o współczynniku przenikania ciepła nie mniejszym niż U<0,9 W/(m²·K). Przy tej wymianie warto jest pamiętać o akustyce: okna o podwyższonej izolacyjności akustycznej mogą zamienić mieszkanie w oazę spokoju.
3. Inne triki i rozwiązania zrównoważonego projektowania
   W zależności od budżetu i możliwości, warto dobrać rozwiązania wg swoich potrzeb.

• Energooszczędne oświetlenie (głównie stosowanie LED).
• Ekologiczne źródła ogrzewania zamiast tradycyjnych kotłowni.
• Panele fotowoltaiczne na dachu.
• Stacje do ładowania samochodów elektrycznych.
• Windy z funkcją stand-by i systemem odzyskiwania energii.
• Stojaki na rowery
• Retencja wody deszczowej

Te pomysły stosujemy zarówno w nowych jak i istniejących budynkach. Z roku na rok pojawiają się też nowe technologie.

Które Cele Zrównoważonego Rozwoju można realizować wdrażając te rozwiązania?

Cele Zrównoważonego Rozwoju to kompleksowy plan działania ONZ na rzecz przemian i przeobrażeń świata, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone z szacunkiem dla środowiska oraz z uwzględnieniem potrzeb przyszłych pokoleń. Warto stosować podane przeze mnie rozwiązania, gdyż pomagają realizować konkretne zagadnienia. Między innymi:

• Cel 3: Dobre zdrowie i jakość życia,
• Cel 6: Czysta woda i warunki sanitarne,
• Cel 7: Czysta i dostępna energia,
• Cel 11: Zrównoważone miasta i społeczności oraz
• Cel 13: Działania w dziedzinie klimatu

Przeczytaj więcej – Cele Zrównoważonego Rozwoju

Projektując pamiętamy o naszej planecie. Realizowane
przez nas projekty opierają się na proekologicznych
i energooszczędnych rozwiązaniach. Tym samym, świadomie wdrażamy projektowanie zrównoważone w architekturze.

Zobacz też:
Nasz pomysł na idealny sklep, spełniający cele zrównoważonego budownictwa

Pomysł na „Okrąglak” powstał z myślą o projektowaniu przestrzeni przyjaznej dla środowiska i człowieka poprzez dobór naturalnych materiałów, wykorzystanie światła dziennego i proekologicznych rozwiązań tworzących lokalne miejsca handlu i spotkań. Idea powstała przy wsparciu inwestycyjnym grupy INTERSEROH Organizacja Odzysku Opakowań S.A. Jest to pomysł na idealny sklep z artykułami ekologicznymi, który ma szansę powstać w przyszłości ze względu na szerzącą się ideę zrównoważonego budownictwa w architekturze.

dowiedz się więcej:
Koncept Okrąglaka – zrównoważonego sklepu osiedlowego