Biofilia jako styl projektowania w architekturze i architekturze wnętrz skupia się na bezpośrednim kontakcie człowieka z naturą. Idea stosowana jest w budownictwie i urbanistyce. Jej celem jest poprawa środowiska, w którym żyjemy, zdrowia psychicznego ludzi oraz aspektu ekonomicznego budynków poprzez wykorzystanie ekologicznych i bardziej atrakcyjnych rozwiązań technologicznych.
Celem ruchu biophilic design jest wkomponowanie idei zieleni do każdej przestrzeni sztucznie stworzonej przez człowieka. Możliwości i potrzeby projektowanej przestrzeni określają wykorzystanie różnorodnych systemów florystycznych i technologicznych.
Mogą one obejmować realizację zależne od skali i budżetu projektu
- nisko kosztowe rozwiązania, których realizacja ma swoje zastosowanie w przestrzeniach prywatnych oraz lokalnych jak i
- wysokobudżetowe systemy stosowane we wnętrzach hoteli, przestrzeni biurowych i mieszkalnych.
Badania dotyczące jakości i czystości powietrza przeprowadzone przez WHO oraz NASA pokazują jak globalny trend wprowadzania natury pozytywnie wpływa na stan zdrowia. W zależności od formy użytkowania wnętrz lub zabudowań podkreślono m.in. :
- Zaplecze edukacyjne – zwiększenie wydajności procesu nauki o 20-25% oraz koncentracji i redukcję skutków zaburzeń uwagi np. ADH.
- Hotele – aranżacja zieleni we wnętrzach zwiększa jakość i prestiż wynajmowanych przestrzeni.
- Biura – zwiększenie produktywności i poprawa samopoczucia, zmniejszenie stresu.
- Obiekty komercyjne – poza pozytywnym wpływem na samopoczucie, może również przyciągnąć większą rzeszę ludzi ze względu na unikatowość rozwiązań.
- Opieka zdrowotna i przestrzenie mieszkalne – bezpośredni wpływ na poprawienie poziomu wypoczynku, zmniejszenie ilości stresu oraz szybszego powrotu do zdrowia.
Niezależnie od skali projektu należy do niego podejść całościowo. Efekt ten można uzyskać poprzez wczesne uwzględnienie przestrzeni do której zaaranżujemy elementy architektury krajobrazu. Czynnikami znaczącymi będzie wprowadzenie oświetlenia naturalnego i optymalnego sztucznego oraz akcentów wodnych i dekoracji czerpiących z naturalnych materiałów.
Projektowanie biofilne to innowacyjny sposób tworzenia otoczenia, w którym pracujemy, uczymy się lub odpoczywamy. Udział biofilii w architekturze będzie znaczący, a jego główne elementy, które wiemy, że bezpośrednio wpływają na zastosowanie w projektowanej przestrzeni to. m.in.:
- organizacja i optymalizacja pomieszczeń ze skupieniem na człowieku, a nie na budynku;
- zapewnienie odpowiednich poziomów komfortu termicznego;
- dbałość o jakość powietrza, niski poziom zanieczyszczeń i odpowiednią wentylację;
- komfort akustyczny (ochrona przed hałasem);
- zoptymalizowane pod kątem zdrowia i dobrego samopoczucia sztuczne oświetlenie oraz zapewnienie maksymalnego dostępu na światła naturalnego
- widok na zieleń i elementy naturalne we wnętrzach i wokół budynków
- stosowanie naturalnych materiałów do budowy, wykończenia i wyposażenia
- stosowanie naturalnej palety kolorystycznej w aranżacjach i wykończeniu wnętrz;
- naturalna geometria w projektowaniu, stosowanie ażurowych konstrukcji przepuszczających światło
- uwzględnienie, zwłaszcza w miejscach pracy i przestrzeniach komercyjnych, stref relaksu – miejsc do odpoczynku i intensywnej regeneracji w krótkim czasie w otoczeniu zieleni;
- dbałość o wizerunkową spójność marki lub firmy z aranżacją i środowiskiem
- projektowanie z uwzględnieniem potrzeb komunikacyjnych człowieka – zarówno na poziomie transportu, jak i tworzenia miejsc spotkań, rozmów i wspólnych inicjatyw
- świadome korzystanie z efektów psychologicznych przestrzeni z zieloną architekturą i aranżacją.
Wszelkie zabiegi projektowe wprowadzające elementy biofilii do architektury zapobiegają, w pewnym stopniu, rozwojowi chorób cywilizacyjnych spowodowanych stresem i brakiem kontaktu z naturą. Społeczeństwo większość swojego czasu spędza w przestrzeniach miejskich i wnętrzach, dlatego podczas procesu projektowego adaptacji budynków oraz ich rozkładu wnętrz, należy uwzględnić systemy technologiczne, materiałowe i kompozycyjne wprowadzające do nich biofilię.
arch. Piotr Lewandowski, arch. Karol Zaniuk